Nowy urlop opiekuńczy będzie okresem niepłatnym, ale w pełni zaliczanym do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. Wnioskując o te dni wolne, pracownik nie będzie musiał przedstawiać dowodów potwierdzających sytuację zdrowotną osoby, w związku z opieką lub wsparciem, której chciałby wykorzystywać urlop opiekuńczy.
Nowelizacja kodeksu pracy, wchodzącą w życie 26 kwietnia 2023 r., wprowadza wiele zmian w dotychczasowych przepisach, ale także kilka całkowitych nowości w zakresie uprawnień pracowniczych. Jedną z nich jest urlop opiekuńczy, przysługujący na wniosek pracownika w celu zapewnienia osobistej opieki lub wsparcia osobie będącej członkiem rodziny lub zamieszkującej w tym samym gospodarstwie domowym, która wymaga opieki lub wsparcia z poważnych względów medycznych. Wymiar urlopu ustalono na pięć dni w roku kalendarzowym.
Przepisy nie określają jednak tego, czym będą „poważne względy medyczne”. Dotyczyć to będzie sytuacji zdrowotnej (choroba, skutki wypadku), bądź wprost powiązanej ze zdrowiem (np. niezbędna pomoc w przewiezieniu po zabiegu medycznym), o charakterze wykraczającym poza drobne dolegliwości zdrowotne.
Przykład: Za „poważne względy medyczne” trudno uznać przeziębienie, ale już nagłą wysoką gorączkę jak najbardziej.
Członek rodziny, osoba wspólnie zamieszkująca
Urlop będzie udzielany w celu opieki lub wsparcia. Pojęcia te są dosyć obszerne – to zarówno typowa opieka bezpośrednia nad osobą obłożnie chorą, jak również pomoc w codziennych sprawach (np. zakupy), zawiezienie do lekarza, odbiór ze szpitala po zabiegu medycznym itp.
Osobami, które objęte mogą być wsparciem lub opieką („na które” udzielony może być urlop opiekuńczy) są:
- członkowie rodziny,
- osoby zamieszkujące we wspólnym gospodarstwie domowym.
Pojęcie członków rodziny zostało zdefiniowane w art. 173(1) par. 2 k.p. – są to syn, córka, matka, ojciec lub małżonek. W odniesieniu do członków rodziny nie jest konieczne wypełnienie żadnego dodatkowego warunku, w szczególności wspólnego zamieszkiwania zarówno stale, jak w trakcie samego korzystania z tego urlopu.
W przypadku zaś drugiej grupy osób nie jest istotny z kolei żaden związek pokrewieństwa, powinowactwa czy faktycznego partnerstwa życiowego. Ważny jest jedynie fakt wspólnego zamieszkiwania.
Dni urlopu
Urlop wynosi pięć dni w trakcie roku kalendarzowego. Nie będzie rozliczany proporcjonalnie do okresu zatrudnienia pracownika u danego pracodawcy w trakcie roku. Wymiar roczny urlopu będzie jednak łącznym wymiarem u wszystkich kolejnych pracodawców. Udzielany będzie na cale dni pracy wynikające z rozkładu czasu pracy, bez względu na ilość godzin zaplanowanych w rozkładzie czasu pracy do przepracowania.
Podstawa prawna:
- art. 173(1) – 173(3) ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, w brzmieniu obowiązującym od 26 kwietnia 2023 r. (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 1510 ze zm.)