Ustawa o VAT przewiduje możliwość skorzystania ze zwolnienia z VAT przy prowadzeniu działalności gospodarczej, ale określa również katalog czynności, przy wykonywaniu których rejestracja do VAT jest obowiązkowa.
Definicja działalności gospodarczej dla celów VAT
Działalność gospodarcza obejmuje wszelką działalność producentów, handlowców lub usługodawców, w tym podmiotów pozyskujących zasoby naturalne oraz rolników, a także działalność osób wykonujących wolne zawody. Działalność gospodarcza obejmuje w szczególności czynności polegające na wykorzystywaniu towarów lub wartości niematerialnych i prawnych w sposób ciągły dla celów zarobkowych.
Kiedy można skorzystać ze zwolnienia z VAT?
Zwolnieniem z podatku VAT objęta jest sprzedaż dokonywana przez podatników, u których wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie 200 000 zł. Do wartości sprzedaży nie wlicza się:
- kwoty podatku,
- wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów,
- wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
- sprzedaży na odległość towarów importowanych, która nie podlega opodatkowaniu podatkiem na terytorium kraju,
- odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku z wyjątkiem określonych czynności (np. transakcji związanych z nieruchomościami), jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych,
- odpłatnej dostawy środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji.
Ze zwolnienia z VAT mogą skorzystać także podatnicy, którzy dopiero będą rozpoczynać prowadzenie działalności i ma to miejsce w trakcie roku podatkowego. Wówczas zwolnieniu może podlegać sprzedaż, o ile jej przewidywana wartość nie przekroczy określonego limitu. Zwalnia się bowiem od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatnika rozpoczynającego w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 200 000 zł.
Jakie czynności są wyłączone z możliwości korzystania ze zwolnienia z VAT?
Zwolnienia z VAT nie stosuje się w stosunku do przedsiębiorców, którzy dokonują dostawy określonej kategorii towarów czy usług, które zostały wymienione w ustawie o podatku od towarów i usług.
Zwolnień z VAT nie stosuje się do podatników:
– dokonujących dostaw:
- towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy (są to określone wyroby (złom) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali, określone odpady elektryczne i elektroniczne, materiały do rzeźbienia pochodzenia roślinnego lub mineralnego, antyki o wieku przekraczającym 100 lat – wyłącznie biżuteria artystyczna),
- towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, z wyjątkiem energii elektrycznej, wyrobów tytoniowych, samochodów osobowych, innych niż nowe, zaliczanych, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,
- budynków, budowli lub ich części, w określonych ustawowo przypadkach,
- terenów budowlanych,
- nowych środków transportu,
- towarów takich jak preparaty kosmetyczne i toaletowe (PKWiU 20.42.1), komputery, wyroby elektroniczne i optyczne (PKWiU 26), urządzenia elektryczne (PKWiU 27), maszyny i urządzenia (PKWiU 28) – przy umowach zawieranych na odległość,
- hurtowych i detalicznych części i akcesoriów do pojazdów samochodowych, (PKWiU 45.3), motocykli (PKWiU ex 45.4),
– świadczących usługi:
- prawnicze,
- w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,
- jubilerskie,
- ściągania długów, w tym factoringu,
– nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju.
Uwaga: Podatnik, który nie może korzystać ze zwolnienia z VAT jest zobowiązany:
- dokonać rejestracji dla podatku od towarów i usług,
- prowadzić ewidencje dotyczące sprzedaży (z wyszczególnieniem m. in. VAT należnego) i zakupów (z wyszczególnieniem m. in. VAT naliczonego),
- przesyłać deklaracje podatkowe wraz z ewidencją VAT w formie pliku JPK_V7M lub JPK_V7K,
- w przypadku nadwyżki VAT należnego nad VAT naliczonym w danym okresie rozliczeniowym dokonywać zapłaty podatku stanowiącego zobowiązanie budżetowe.
Podstawa prawna:
- art. 15 ust. 2, art. 113 ust. 1, 2, 9, 10, 13 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 361)