13 czerwca 2024 r. weszła w życie ustawa o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego, która wprowadziła rozwiązania mające na celu ochronę gospodarstw domowych, jednostek samorządu terytorialnego oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorców przed wzrostem cen energii elektrycznej w drugiej połowie 2024 r.
Maksymalne ceny prądu
Pierwszym z wprowadzonych przez ustawę rozwiązań osłonowych jest przedłużenie obowiązywania mechanizmu ceny maksymalnej za energię elektryczną na drugą połowę 2024 r., tj. na okres od 1 lipca 2024 r. do 31 grudnia 2024 r.
Dla gospodarstw domowych cena maksymalna została ustalona na poziomie 500 zł/MWh netto (bez VAT i akcyzy) / 621,20 zł/MWh brutto (z VAT i akcyzą) bez względu na zużycie. Od 1 lipca br. należy spodziewać się wzrostu rachunków za energię elektryczną, gdyż dotychczasowa cena maksymalna wynosiła 412 zł/MWh. Na korzyść odbiorców energii elektrycznej zostały jednak zniesione limity zużycia energii elektrycznej, do których obowiązywały zamrożone ceny prądu. Do końca czerwca br. cena energii elektrycznej po przekroczeniu limitu wynosi bowiem 693 zł/MWh netto.
W przypadku jednostek samorządu terytorialnego, podmiotów użyteczności publicznej (m. in. szkół, żłobków, szpitali czy domów pomocy społecznej) oraz mikro, małych i średnich przedsiębiorców – cena maksymalna została utrzymana na tym samym poziomie, tj. 693 zł/MWh netto (bez VAT i akcyzy) / 858,54 zł/MWh brutto (z VAT i akcyzą). W tym przypadku również nie będą obowiązywały żadne limity zużycia energii.
Z możliwości rozliczenia po cenie maksymalnej wyłączeni zostali ci odbiorcy energii elektrycznej, którzy zawarli umowy na sprzedaż energii lub umowy kompleksowe z tzw. ceną dynamiczną. Są to umowy, które uwzględniają zmienną cenę energii w ciągu doby, odzwierciedlającą wahania cen na rynkach energii elektrycznej. W ramach tychże umów odbiorcy, którzy dopasują swoje zużycie prądu do aktualnej sytuacji panującej na rynku energii elektrycznej mogą liczyć na mniejsze rachunki za prąd. Wprowadzenie dla nich rozliczeń po stałej cenie (maksymalnej) uniemożliwiałoby im czerpanie powyższych korzyści.
Bon energetyczny
Odbiorcy w gospodarstwach domowych o niższych dochodach będą mogli ponadto skorzystać z dodatkowego wsparcia w postaci tzw. bonu energetycznego. Jest to jednorazowe świadczenie pieniężne zróżnicowane kwotowo ze względu na ilość członków w gospodarstwie domowym.
W pełnej kwocie bon energetyczny przysługiwać będzie gospodarstwu domowemu, które spełnia określone kryterium dochodowe, tj.:
- w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu w przypadku gospodarstwa 1-osobowego nie przekraczała za 2023 r. kwoty 2500 zł,
- w którym wysokość przeciętnego miesięcznego dochodu na członka rodziny w gospodarstwie wieloosobowym nie przekraczała za 2023 r. kwoty 1700 zł.
Przy wypłacie bonu obowiązywać będzie tzw. zasada złotówka za złotówkę. Oznacza to, że przekroczenie kryterium dochodowego nie pozbawi prawa do świadczenia. Kwota bonu będzie wówczas odpowiednio pomniejszana o kwotę tego przekroczenia. Jeżeli obliczona w ten sposób wartość bonu wyniosłaby mniej niż 20 zł, dopiero wówczas bon nie będzie w ogóle przysługiwał.
W pełnej wysokości bon należny będzie w kwocie:
- 300 zł – w przypadku gospodarstwa 1-osobowego,
- 400 zł – w przypadku gospodarstwa 2-3 osobowego,
- 500 zł – w przypadku gospodarstwa 4-5 osobowego,
- 600 zł – w przypadku gospodarstwa co najmniej 6-osobowego.
Jeżeli główne źródło ogrzewania domu stanowi energia elektryczna, kwota bonu będzie dwukrotnie wyższa i wynosić będzie odpowiednio od 600 do 1200 zł w zależności od liczby osób w gospodarstwie domowym.
Bon wypłacany będzie na wniosek złożony odpowiednio wójtowi, burmistrzowi lub prezydentowi miasta właściwemu ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy w terminie od 1 sierpnia do 30 września 2024 r. Należy pilnować daty końcowej składania wniosków, ponieważ jej przekroczenie skutkować będzie pozostawieniem wniosku bez rozpoznania i utratą prawa do świadczenia. Wniosek o wypłatę bonu będzie można składać w postaci papierowej lub elektronicznej. Wzór wniosku zostanie udostępniony w biuletynach informacji publicznej (BIP) obsługujących je urzędów.
Warto mieć świadomość, że świadczenie przysługiwać będzie tylko jednej osobie w danym gospodarstwie domowym. Jeżeli zatem wniosek o wypłatę bonu złożyłoby jednocześnie kilku domowników, bon zostanie wypłacony tylko tej osobie, która złożyła wniosek jako pierwsza.
Według szacunków Ministerstwa Klimatu i Środowiska wsparciem w postaci bonu energetycznego ma zostać objęte ok. 3,5 mln gospodarstw domowych.
Podstawa prawna:
- ustawa z 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku oraz w 2024 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 1704)
- ustawa z 23 maja 2024 r. o bonie energetycznym oraz o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczenia cen energii elektrycznej, gazu ziemnego i ciepła systemowego (Dz. U. z 2024 r., poz. 859)