Chociaż proces legislacyjny nie jest jeszcze zakończony, najprawdopodobniej od 1 lipca podatnicy będą musieli się zmierzyć z nowym brzmieniem przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (dalej: ustawa o PIT). Chodzi tutaj m.in. o:
- obniżenie podatku PIT do 12 proc. (wprowadzenie nowej skali podatkowej)
Zmiana przewiduje obniżenie niższej stawki podatkowej PIT z 17 do 12 proc. Nowa, niższa stawka podatkowa dotyczyć będzie każdego podatnika (uzyskującego dochody opodatkowane według skali), bez względu na źródło osiąganych przychodów, wysokość przysługujących kosztów uzyskania przychodu, fakt zatrudnienia u kilku pracodawców czy też równoczesnego pobierania emerytury. Z nowej, niższej stawki podatku skorzystają również przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą opodatkowaną według skali podatkowej.
Zdaniem rządu zmiana ta rekompensuje uchylaną tzw. ulgę dla klasy średniej (o czym poniżej).
Zgodnie z projektem do rozliczenia dochodu będzie miała zastosowanie następująca nowa skala podatkowa:
- przy podstawie opodatkowania do 120 000 zł – podatek wyniesie 12 proc. minus 3600 zł (kwota zmniejszająca podatek),
- przy podstawie opodatkowania powyżej 120 000 zł – podatek wyniesie 10 800 zł + 32 proc. nadwyżki ponad 120 000 zł.
Ważne!
Po wejściu w życie zmiany podatek od dochodów w wysokości 120 000 zł (tj. na poziomie granicy przedziału skali podatkowej) wyniesie 10 800 zł, zamiast dotychczasowej kwoty 15 300 zł.
- likwidacja ulgi dla klasy średniej
Ustawodawca stwierdza, że z uwagi na zakres podmiotowy ulgi dla klasy średniej oraz skomplikowany algorytm, w oparciu o który ulga ta jest obliczana, zostaje ona zlikwidowana i zrekompensowana niższą kwotą podatku PIT (12 proc.).
- zmiany w możliwości rozliczenia się z dzieckiem przez samotnych rodziców
Polski Ład wprowadził do ustawy PIT tzw. ulgę 1500 zł, która zastąpiła dotychczasowe preferencyjne opodatkowanie dochodów osób samotnie wychowujących dzieci (rodzica, opiekuna prawnego), istniejące niemal od początku obowiązywania ustawy o PIT.
Po kilku miesiącach obowiązywania przepisów, wszyscy wiemy jak niekorzystna była to zmiana. Ustawodawca postanowił zmienić zasady rozliczeń podatkowych rodziców samotnie wychowujących dzieci.
Preferencyjne opodatkowanie dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci będzie polegało na obliczeniu podatku:
- w podwójnej wysokości od połowy dochodu tej samotnej osoby, w przypadku, gdy przynajmniej jedno z dzieci, które są wychowywane przez tę osobę, ma orzeczoną niepełnosprawność na podstawie odrębnych przepisów,
- jako iloczyn 1,5 oraz wysokości podatku obliczonego od dochodów osoby samotnie wychowującej dzieci podzielonych przez 1,5 – w pozostałych przypadkach.
Dzięki takiemu sposobowi obliczenia podatku kwota wolna od podatku będzie realizowana dwukrotnie, analogicznie jak przy wspólnym opodatkowaniu małżonków, w przypadku rodzica/opiekuna wychowującego samotnie dziecko z niepełnosprawnością albo nadal preferencyjnie przy uwzględnieniu 1,5 tej kwoty (czyli 45 000 zł) w pozostałych przypadkach. Dodatkowo, renty małoletnich dzieci (w tym renty rodzinne) nie będą kumulowane z dochodami rodzica. Oznacza to, że świadczenia te będą korzystały z odrębnej kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł.
- wyższy limit przy uldze na dziecko
Rodzice mogą skorzystać z ulgi prorodzinnej także w przypadku pełnoletniego dziecka, które nie ukończyło 25. roku życia i nadal się uczy bądź studiuje. Jest jeszcze jeden warunek: takie dziecko nie możne osiągać własnych dochodów bądź przychodów powyżej limitu. Wynosi on obecnie 3089 zł, z wyjątkiem renty rodzinnej.
Zmiana zakłada, że limit ten zostanie zwiększony do dwunastokrotność kwoty renty socjalnej, w wysokości obowiązującej w grudniu danego roku. Obecnie renta socjalna wynosi 1338,44 zł, co odpowiada limitowi dorabiania 16 061,28 zł. Ten sam limit ma mieć zastosowanie w przypadku rozliczania się z pełnoletnim uczącym się dzieckiem przez samotnych rodziców.
- nowa kwota zmniejszająca podatek
Utrzymanie kwoty wolnej na poziomie 30 000 zł oznacza nową kwotę zmniejszającą podatek, skoro obniżeniu ulega niższa stawka podatkowa do 12 proc. Nowa kwota zmniejszająca podatek (przekładająca się na kwotę wolną od podatku w wysokości 30 000 zł) wynosi 3600 zł (30 000 zł x 12 proc. = 3 600 zł).
Konsekwencją innej kwoty zmniejszającej podatek wynoszącej 3600 zł jest też odpowiadająca jej kwota zmniejszająca miesięczne zaliczki na podatek wynosząca 300 zł (1/12 z kwoty zmniejszającej podatek 3600 zł = 300 zł).
- możliwość zmiany formy opodatkowania na skalę podatkową
Polski Ład 2.0 wprowadza również możliwość zmiany formy opodatkowania w ciągu roku.
Przy tak daleko idących zmianach w ciągu roku podatkowego Ministerstwo Finansów daje szanse na ponowne zastanowienie się i zmianę formy opodatkowania.
I tak, ryczałtowcy mogą przejść na zasady ogólne ze skutkiem od lipca. Muszą jednak pamiętać, aby do 22 sierpnia 2022 r. złożyć oświadczenie o rezygnacji z ryczałtu. Rozliczając rok 2022, ryczałtowcy złożą dwa PIT-y: PIT-28 dla ryczałtowców (za okres styczeń-czerwiec) i PIT-36 dla zasad ogólnych (za okres lipiec-grudzień). W przypadku, gdy ryczałtowiec w 2023 r. złoży tylko PIT-36, oznaczać to będzie dla fiskusa, że w 2022 r. wybrał opodatkowanie na zasadach ogólnych.
W przypadku przychodów z najmu prywatnego opodatkowanych ryczałtem, możliwe będzie rozliczenie ich za cały rok według zasad ogólnych. Wyboru skali będzie można dokonać po zakończeniu roku (w PIT-36). Przedsiębiorcy rozliczający się liniowo będą mogli wybrać skalę tylko ze skutkiem na cały rok 2022. Czas na decyzję będą mieli w okresie od 1 stycznia do 2 maja 2023 r. Zamiast PIT-36L, złożą PIT-36.
- możliwość częściowego odliczenia składki zdrowotnej przez wybraną grupę podatników
Od 1 stycznia 2022 r. uchylono prawo do pomniejszania podatku dochodowego o kwotę stanowiącą 7,75 proc. podstawy wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Zdaniem ustawodawcy omawiany projekt rekompensuje te zmiany obniżeniem stawki podatku określonej w skali podatkowej z 17 do 12 proc. Z rozwiązań tych skorzystają także przedsiębiorcy rozliczający się według skali podatkowej.
W związku z tym, dla przedsiębiorców rozliczających się według stawki liniowej (19 proc.) w Polskim Ładzie 2.0 proponuje się wprowadzenie odliczenia od dochodu lub zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów z działalności gospodarczej – zapłaconej przez podatnika składki na ubezpieczenie zdrowotne związanej z działalnością opodatkowaną w tej formie.
Wysokość rocznego odliczenia składek będzie limitowana. Limit będzie wynosił 8700 zł.
Oprócz podatników prowadzących działalność gospodarczą opodatkowaną tzw. podatkiem liniowym (19 proc.), prawo do odliczenia części zapłaconych składek zdrowotnych przysługiwać będzie ryczałtowcom. Ponadto w projekcie ustawy przewiduje się również odliczenie 19 proc. zapłaconej składki zdrowotnej od karty podatkowej.
- wprowadzenie tzw. hipotetycznego podatku należnego za 2022 r.
W omawianym projekcie ustawodawca pomyślał również o podatnikach korzystających z likwidowanej ulgi dla klasy średniej.
W wielkim uproszczeniu można powiedzieć, że w przypadku, gdy podatnik na likwidacji ulgi dla klasy średniej straci – zostanie rozliczony według korzystniejszych zasad (porównanie wyliczenia podatku wg stanu prawnego wynikającego z Polskiego Ładu 2.0 z wyliczeniem podatku wg zasad obowiązujących przed lipcową zmianą). Korzystny wynik rozliczenia będzie stanowić nadpłatę do zwrotu przez skarbówkę.