Ulga termomodernizacyjna jest rozwiązaniem, z którego mogą skorzystać właściciele lub współwłaściciele domów jednorodzinnych (także w zabudowie szeregowej lub bliźniaczej). Polega ona na odliczeniu od dochodu (w przypadku opodatkowania podatkiem dochodowym według skali podatkowej lub podatkiem liniowym) lub przychodu (w przypadku opodatkowania ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych) kwoty wydatków określonych w rozporządzeniu Ministra Inwestycji i Rozwoju z 31 grudnia 2018 r., związanych z przedsięwzięciem termomodernizacyjnym podjętym w domu jednorodzinnym, jeśli zostaną one udokumentowane fakturą wystawioną przez podatnika podatku od towarów i usług, który nie korzysta ze zwolnienia z tego podatku.
Często zdarza się, że podatnicy – właściciele domów jednorodzinnych – starają się o pozyskanie dotacji z gmin, na terenie których posiadają nieruchomość, w celu zastosowania w domach nowych rozwiązań związanych z odnawialnymi źródłami energii, takimi jak np. panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła. Fundusze, jakie można w ten sposób pozyskać, podchodzą z różnych programów wsparcia, natomiast wsparcie polega na tym, że gmina pokrywa większość kosztów instalacji, natomiast pozostałą część pokrywa wnioskodawca. Dotychczas gminy występowały w przedstawionych sytuacjach w roli podatnika VAT, wystawiając mieszkańcom faktury opiewające na wysokość wkładu własnego, pokrywanego przez właściciela nieruchomości, na termomodernizację której otrzymywane było wsparcie. Taka faktura stanowiła dla podatników podstawę do zastosowania ulgi termomodernizacyjnej w rozliczeniu za rok, w którym została wystawiona (przy spełnieniu innych ustawowych wymogów).
Podstawą odliczenia jest faktura
Przy możliwości zastosowania ulgi termomodernizacyjnej kluczowe znaczenie ma warunek posiadania faktury wystawionej przez podatnika VAT, który nie korzysta ze zwolnienia z tego podatku. Niejednokrotnie zdarzało się bowiem, że pomimo spełnienia wszystkich pozostałych przesłanek wynikających z przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w przypadku braku faktury dokumentującej poniesione wydatki na realizację przedsięwzięcia termomodernizacyjnego organy podatkowe odmawiały podatnikom prawa do skorzystania z ulgi (przykładowo: interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 marca 2020 r., nr 0114-KDIP3-2.4011.700.2019.2.JK2). I nie jest to nic dziwnego, bowiem przepisy jasno mówią również, że za datę poniesienia wydatku uznaje się dzień wystawienia faktury. Czytając więc literalnie i odwracając sytuację – jeśli faktura nie została wystawiona, zgodnie z przepisami nie można uznać wydatku za poniesiony, co jednocześnie wyklucza możliwość zastosowania ulgi.
30 marca 2023 roku Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał niekorzystne dla podatników korzystających z gminnych dotacji wyroki (sygn. C-612/21 i C-616/21) orzekając, że gmina w sytuacji, gdy właściciel domu jednorodzinnego ubiega się o otrzymanie dofinansowania na montaż źródeł energii (panele fotowoltaiczne czy pompy ciepła), nie występuje w roli podatnika VAT, a co za tym idzie – nie powinna wystawiać faktur na rzecz podatników. TSUE podkreślił, że w takich sytuacjach gmina działa jak organ władzy publicznej, nie zaś jak przedsiębiorca. Jest to zła wiadomość dla osób korzystających z gminnych dofinansowań i jednocześnie chcących skorzystać z ulgi podatkowej na termomodernizację. Jeśli gmina bowiem nie wystawia faktury na rzecz właściciela domu jednorodzinnego (nie działa bowiem jak podatnik podatku od towarów i usług), w takiej sytuacji nie zostaje spełniony jeden z podstawowych warunków do zastosowania ulgi termomodernizacyjnej. Brak jest bowiem faktury dokumentującej poniesienie wydatków.
Takie samo stanowisko prezentują już organy podatkowe w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Jest to spory cios dla części właścicieli domów, którzy z tego powodu tracą możliwość zmniejszenia zobowiązania z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez odliczenie od dochodu wydatków poniesionych na realizację przedsięwzięcia modernizacyjnego. Trzeba się zatem w takiej sytuacji zastanowić, czy nie byłoby właściwe dostosowanie przepisów o uldze do panujących warunków gospodarczych, biorąc pod uwagę fakt, że gminy nie mogą wystawiać faktur VAT w przypadku gdy realizacja projektu termomodernizacyjnego odbywa się za ich pośrednictwem. Podatnicy bowiem nie powinni ponosić negatywnych konsekwencji w przypadku nieprecyzyjnie sformułowanych przepisów.
(Wyrok TSUE z 30 marca 2023 r., sygn. C-612/21 oraz C-616/21)
Podstawa prawna:
- art. 26h ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r., poz. 2647 ze zm.)