Podatnik, który prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów, powinien przeprowadzić inwentaryzację

Remanent, inaczej spis z natury lub inwentaryzacja, to spis towarów handlowych, materiałów podstawowych i pomocniczych, produkcji w toku, półwyrobów, wyrobów, odpadów i braków. Celem remanentu jest porównanie stanu rzeczywistego z danymi wynikającymi z ksiąg.

Co należy objąć inwentaryzacją:

• towary handlowe – towary zakupione do dalszej odsprzedaży,
• materiały, surowce podstawowe – mogą się zużyć w procesie produkcji lub stanowić element wyrobu np. opakowanie (butelka),
• materiały pomocnicze – pozostałe materiały np. w salonie fryzjerskim – farby, lakiery, ręczniki jednorazowe,
• wyroby gotowe – wyroby własnej produkcji np. zakończone roboty budowlane,
• produkcję w toku – wyroby własnej produkcji, nad którymi prace nie zostały zakończone, usługi przed ich zakończeniem np. wartość nakładów na nieskończoną budowę budynku na dzień 31 grudnia,
• braki – uszkodzone, niekompletne towary, materiały lub wyroby własnej produkcji niespełniające wymagań technicznych,
• odpady – materiały powstające podczas produkcji, które utraciły swoje właściwości pierwotne lub z powodu zniszczenia czy też uszkodzenia nie spełniają swoich warunków.

Kto powinien dokonać spisu z natury?

Podatnik prowadzący podatkową księgę przychodów i rozchodów ma obowiązek zmierzyć się z tym tematem niezależnie od tego, czy prowadzi sklep handlowy, czy może świadczy usługi kosmetyczne lub fryzjerskie.

Szczególne zasady sporządzania inwentaryzacji obejmują:

• księgarnie – w spisie z natury można pod jedną pozycją obejmować wydawnictwa w tej samej cenie, bez względu na nazwę i nazwisko autora. Należy jednak zachować podział na książki, broszury, albumy itp.,
• kantory – spisem z natury należy objąć niesprzedane wartości dewizowe,
• działy specjalne produkcji rolnej – spisem z natury należy objąć zużyte w toku produkcji materiały i surowce oraz liczbę zwierząt według gatunków i z podziałem na grupy.

Kiedy należy go sporządzić?

Najczęściej na koniec roku podatkowego, czyli 31 grudnia lub 1 stycznia.

Remanent zamyka rok podatkowy i pozwala ustalić dochód podatkowy, jest ostatnim wpisem w podatkowej księdze przychodów i rozchodów w danym roku i jednocześnie jest pierwszym wpisem na dzień 1 stycznia kolejnego roku.

Remanent należy również sporządzić, w związku z likwidacją firmy lub w przypadku zmiany wspólnika lub zmiany wysokości udziałów wspólników w spółce cywilnej, a także na żądanie urzędu skarbowego.

Ważne: Remanent powinien być sporządzony również, gdy nie ma w magazynie żadnych towarów handlowych ani materiałów. Remanent jest wtedy remanentem „zerowym” i właśnie taka wartość powinna zostać ujęta w księdze przychodów i rozchodów.

Harmonogram prac związanych ze spisem z natury

Warto zorganizować sobie pracę nad remanentem, tak aby ta czynność nie była ciężkim i pracochłonnym obowiązkiem.

• Towary i inne materiały, które należy spisać, warto pogrupować rodzajami, opakowaniami tak, żeby już sam spis był czynnością, która nie zabierze zbyt dużo czasu,
• Wszystkie towary, materiały, wyroby gotowe, produkty – należy spisać 31 grudnia na formularzu.

Formularz spisu z natury zawiera następujące informacje:

• • imię i nazwisko właściciela zakładu (nazwę firmy),
  • datę sporządzenia spisu,
  • numer kolejny pozycji arkusza spisu,
  • szczegółowe określenie towaru i innych składników spisu,
  • jednostkę miary,
  • ilość stwierdzoną w czasie spisu,
  • cenę w złotych i groszach za jednostkę miary,
  • wartość wynikającą z przemnożenia ilości towaru przez jego cenę jednostkową,
  • łączną wartość spisu z natury oraz klauzulę „Spis zakończono na pozycji…”,
  • podpisy osób sporządzających spis oraz podpis właściciela zakładu (wspólników).
• Następnie w ciągu 14 dni należy wycenić wszystkie spisane artykuły – w tym celu warto zapewnić sobie dostęp do swoich faktur zakupu, bo właśnie na tych fakturach znajdują się wartości, które pozwolą ustalić wartość remanentu.

Niektóre biura rachunkowe dysponują specjalnymi aplikacjami, dzięki którym ich Klienci mają dostęp do wizualizacji swoich faktur bez konieczności wizyty w biurze.

Jeśli biuro rachunkowe nadal pracuje na papierowych dokumentach, wtedy najlepiej umówić się na konkretny termin, w którym będzie możliwość skorzystania z danych znajdujących się w biurze.

Wycena to nic innego jak pomnożenie ilości towarów lub materiałów (wyrobów gotowych, braków, odpadów) przez wartość tego samego towaru lub materiału zakupionego w ostatnim czasie.

Ważne:

• czynny podatnik VAT – z faktury zakupu pobiera jednostkowe wartości netto,
• zwolniony podatnik VAT – z faktury zakupu pobiera jednostkowe wartości brutto.

Zasady wyceny

W przypadku półfabrykatów, wyrobów gotowych i własnej produkcji, do wyceny należy ustalić koszt wytworzenia danego wyrobu.

Produkcję zwierzęcą należy wycenić z uwzględnieniem gatunku, grupy i wagi zwierząt.

Walutę obcą wycenia się według cen zakupu, jednak w wysokości nie wyższej niż kurs średni ogłaszany przez Narodowy Bank Polski w dniu kończącym rok podatkowy.

Przykład: Pan Kowalski prowadzi sklep odzieżowy. Na dzień 31 grudnia 2022 r. w jego sklepie znajdują się następujące towary:

• bluzka – 3 sztuki zakupione po 100 zł/szt. netto,
• spodnie – 4 sztuki zakupione po 150 zł/szt. netto,
• kurtka zimowa – 5 sztuk zakupione po 300 zł/szt. netto.

Pan Kowalski prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów i jest czynnym podatnikiem VAT. Zobowiązany jest na koniec roku sporządzić inwentaryzację.

• Ostatnim etapem jest przekazanie gotowego, wyliczonego i podpisanego remanentu do księgowej lub biura rachunkowego. Na jego podstawie biuro będzie mogło dokonać zamknięcia roku podatkowego i ustalić roczny dochód podatkowy.
• Nie ma obowiązku informowania urzędu skarbowego o sporządzanej inwentaryzacji rocznej.

Podstawa prawna:

• par. 24, 25 i 26 rozporządzenia ministra finansów z 23 grudnia 2019 roku w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (tekst jedn. Dz.U. z 2019 r., poz. 2544 ze zm.)