1 stycznia 2024 roku wejdzie w życie ustawa z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw, która nakłada na banki oraz inne instytucje finansowe dodatkowe obowiązki w zakresie raportowania płatności transgranicznych. Nowelizowane przepisy są częścią pakietu unijnego, którego celem jest zwalczanie oszustw związanych z VAT w obszarze handlu elektronicznego (e-commerce).
Dyrektywa unijna 2020/284 zobowiązała państwa członkowskie Unii Europejskiej do nałożenia na dostawców usług płatniczych obowiązków w zakresie prowadzenia i udostępniania organom podatkowym informacji o płatnościach realizowanych za ich pośrednictwem. W związku z tym, do ustawy o podatku od towarów i usług w dziale X (Dokumentacja), został dodany rozdział 2a – Ogólne obowiązki dostawców usług płatniczych. Dodane przepisy nakładają na dostawców usług płatniczych, tj. banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, instytucje kredytowe, instytucje płatnicze i spółdzielcze kasy oszczędnościowo kredytowe (SKOK) obowiązek prowadzenia ewidencji płatności i płatności transgranicznych w odniesieniu do świadczonych usług płatniczych. Wskazane ewidencje mają być prowadzone w postaci elektronicznej, za każdy kwartał, jednak jedynie w przypadku, gdy w ciągu kwartału dostawca usług płatniczych będzie świadczył usługi płatnicze odpowiadające ponad 25 płatnościom transgranicznym na rzecz tego samego odbiorcy płatności.
Płatności transgraniczne w ustawie o VAT
Nowe przepisy w ustawie o VAT precyzują, jakie płatności uznaje się za płatności transgraniczne – otóż następuje to w sytuacji, gdy płatnik znajduje się na terytorium jednego państwa członkowskiego a odbiorca płatności znajduje się na terytorium innego państwa członkowskiego albo na terytorium państwa trzeciego, przy czym identyfikacja państwa członkowskiego płatnika oraz odbiorcy następuje na podstawie numeru IBAN jego rachunku płatniczego lub innego identyfikatora, który jednoznacznie go identyfikuje i podaje jego lokalizację, lub w przypadku braku powyższych, identyfikacja następuje na podstawie BIC lub innego kodu identyfikacyjnego, który jednoznacznie wskazuje dostawcę usług płatniczych działającego w imieniu płatnika lub odbiorcy oraz podaje jego lokalizację. Jednocześnie ustawa przewiduje, że obowiązek prowadzenia ewidencji nie dotyczy usług płatniczych świadczonych przez dostawców usług płatniczych płatnika w odniesieniu do płatności transgranicznej, w przypadku której co najmniej jeden z dostawców usług płatniczych odbiorcy płatności znajduje się na terytorium państwa członkowskiego. Jednak takie usługi ich dostawca powinien uwzględnić w obliczeniach liczby płatności transgranicznych.
Ewidencja płatności
Wprowadzany do przepisów ustawy o VAT rozdział zakłada również, jak powinna wyglądać ewidencja prowadzona przez dostawców usług płatniczych. Zgodnie z brzmieniem wprowadzanego art. 110c, ewidencja taka zawiera m.in.:
- BIC lub inny kod identyfikacyjny, który jednoznacznie identyfikuje dostawcę usług płatniczych;
- imię i nazwisko lub nazwę odbiorcy płatności zgodnie z danymi posiadanymi przez dostawcę usług płatniczych;
- numer, za pomocą którego odbiorca płatności jest zidentyfikowany na potrzeby podatku lub podatku od wartości dodanej lub inny numer, za pomocą którego odbiorca płatności jest zidentyfikowany dla celów podatkowych, jeżeli jest dostępny;
- adres odbiorcy płatności, jeśli jest dostępny, zgodnie z danymi posiadanymi przez dostawcę usług płatniczych;
- określone dane dotyczące płatności transgranicznych oraz zwrotów płatności zidentyfikowanych jako odnoszące się do płatności transgranicznych, takie jak np. data i godzina dokonania płatności lub zwrotu płatności oraz kwota i waluta płatności lub zwrotu.
Poza obowiązkiem prowadzenia ewidencji określonej powyżej, polscy dostawcy usług płatniczych będą zobowiązani także do przechowywania tej ewidencji w postaci elektronicznej przez okres trzech lat od zakończenia roku podatkowego, w którym nastąpiła płatność, a także udostępniania ewidencji Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej lub państwo członkowskiego, w którym świadczone będą usługi płatnicze, w terminie do końca miesiąca następującego po upływie kwartału, w którym nastąpiła płatność, za pomocą standardowego formularza elektronicznego. Formularz został określony w rozporządzeniu wykonawczym Komisji (UE) 2022/1504 z 6 kwietnia 2022 r. ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (UE) nr 904/2010 w odniesieniu do utworzenia centralnego elektronicznego systemu informacji o płatnościach (CESOP) w celu zwalczania oszustw związanych z VAT. Formularz będzie przekazywany za pomocą pliku w formacie XML.
Zmiany wskazane w ustawie są nakierowane przede wszystkim na zwalczanie nieprawidłowości związanych z podatkiem od towarów i usług, co powinno mieć pozytywny wpływ na podatników działających w branży e-commerce – zwłaszcza tych rzetelnych.
Podstawa prawna:
- art. 1 ustawy z 14 kwietnia 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2023, poz. 996)