System kaucyjny – obowiązki przedsiębiorców

Od 2025 r. w Polsce ma obowiązywać system kaucyjny. Część odpadów powstających z opakowań, które planuje się objąć systemem kaucyjnym, obecnie zbierana jest razem z innymi odpadami komunalnymi.

Ważne: Kaucja to określona kwota pieniężna pobierana w momencie sprzedaży produktu (będącego napojem) w opakowaniu na napoje jednorazowego albo wielokrotnego użytku od użytkownika końcowego tego napoju i zwracana w momencie zwrotu opakowania objętego systemem kaucyjnym albo odpadu opakowaniowego powstałego z opakowania objętego tym systemem.

Założenia systemu kaucyjnego:

• obejmie jednorazowe butelki z tworzyw sztucznych o pojemności do 3 litrów, szklane butelki wielokrotnego użytku do 1,5 litra oraz metalowe puszki o pojemności do 1 litra,
• w ramach systemu kaucyjnego przedsiębiorcy wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem zobowiązani zostaną do umieszczania na tych opakowaniach oznakowania określającego wysokość kaucji,
• przy sprzedaży napojów w opakowaniach jednorazowego albo wielokrotnego użytku objętych systemem kaucyjnym do ceny napojów doliczona zostanie kaucja,
• przy zwrocie opakowań w celu odzyskania kaucji nie będzie wymagane okazanie paragonu, ponieważ opakowania objęte systemem będą odpowiednio oznakowane,
• wszystkie jednostki handlowe, niezależnie od ich powierzchni, będą pobierały kaucję, jeżeli oferują napoje w opakowaniach objętych systemem,
• puste opakowania objęte systemem kaucyjnym będzie można zwracać w jednostkach handlowych o powierzchni powyżej 200 m²,
• jednostki handlowe o powierzchni poniżej 200 m² będą mogły dobrowolnie przystąpić do systemu w zakresie zbierania pustych opakowań i zwracania kaucji,
• możliwe będzie tworzenie punktów zbierania pustych opakowań poza jednostkami handlowymi.

Zasady działania systemu kaucyjnego:

• przedsiębiorcy wprowadzający do obrotu napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą tworzyli ten system za pośrednictwem podmiotu reprezentującego,
• przedsiębiorcy będą obowiązani osiągnąć określone poziomy selektywnego zbierania opakowań i odpadów opakowaniowych w ramach systemu,
• zgodnie z zasadą rozszerzonej odpowiedzialności producenta, wprowadzający napoje w opakowaniach objętych systemem kaucyjnym będą finansowali ten system, wprowadzający będą ponosili koszty związane m. in. ze zbiórką, odbieraniem i transportem opakowań i odpadów, prowadzeniem ewidencji i rozliczaniem kaucji,
• system będzie dodatkowo finansowany z niezwróconej kaucji oraz ze sprzedaży materiałów pochodzących z recyklingu,
• pobrana kaucja będzie przekazywana do podmiotu reprezentującego, a wszelkie rozliczenia finansowe będą dokonywane w okresie nie dłuższym niż miesięczny,
• dopuszcza się funkcjonowanie na rynku kilku operatorów systemu kaucyjnego.

Wskazówka: Wysokość kaucji za jedną sztukę opakowania ma wynosić dla:

• butelek jednorazowego użytku z tworzyw sztucznych na napoje o pojemności do 3 litrów, włącznie z ich zakrętkami i wieczkami z tworzyw sztucznych, z wyłączeniem szklanych lub metalowych butelek na napoje, których zakrętki i wieczka są wykonane z tworzyw sztucznych – 0,50 zł,
• puszek metalowych o pojemności do 1 litra – 0,50 zł,
• butelek szklanych wielokrotnego użytku o pojemności do 1,5 litra – 1,00 zł.

Podstawa prawna:

• ustawa z 13 czerwca 2013 r. o gospodarce opakowaniami i odpadami opakowaniowymi (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 927)
• rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska z 8 lipca 2024 r. w sprawie wysokości kaucji dla poszczególnych rodzajów opakowań objętych systemem kaucyjnym (Dz. U. z 2024 r., poz. 1046)