Jeżeli przedsiębiorca jednocześnie uzyskują przychody z prowadzonej działalności oraz z innych źródeł to dochodzi do zbiegu tytułów ubezpieczenia. Ma to wpływ na obowiązek opłacania przez niego składek na ubezpieczenia.
Składki w 2022 r.
Od 2022 r. nie zmieniają się zasady opłacania składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe osób prowadzących działalność gospodarczą.
Niezależnie od stosowanych zasad opodatkowania (skala podatkowa, podatek liniowy, ryczałt) osoby prowadzące pozarolniczą działalność, z wyjątkiem osoby fizycznej, która korzysta z ulgi na start, jeśli nie mają innych tytułów do ubezpieczeń, podlegają:
- obowiązkowo ubezpieczeniu emerytalnemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu rentowemu,
- obowiązkowo ubezpieczeniu wypadkowemu,
- dobrowolnie ubezpieczeniu chorobowemu.
Uwaga!
Do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego może przystąpić tylko ten przedsiębiorca, który podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu emerytalnemu i rentowemu.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne osób prowadzących działalność gospodarczą, stanowi zadeklarowana kwota, która nie może być niższa w 2022 r. niż 3553,20 zł (standardowy ZUS).
Osoby fizyczne prowadzące pozarolniczą działalność gospodarczą oraz wspólnicy spółki cywilnej mogą opłacać składki na ubezpieczenie społeczne:
1) od podstawy nie niższej niż 903 zł w okresie pierwszych 24 miesięcy kalendarzowych od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej, jeśli w okresie ostatnich 60 miesięcy kalendarzowych przed dniem rozpoczęcia wykonywania działalności gospodarczej nie prowadziły pozarolniczej działalności i nie wykonywały działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy (Mały ZUS);
2) w wysokości uzależnionej od dochodu z pozarolniczej działalności gospodarczej; z zastrzeżeniem że podstawa wymiaru składek, nie może przekroczyć 3553,20 zł i nie może być niższa niż 903 zł, jeśli roczny przychód z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskany w poprzednim roku kalendarzowym nie przekroczył kwoty 120.000 zł (Mały ZUS Plus).
Z tych preferencji nie mogą skorzystać wspólnicy jednoosobowej spółki z o.o. oraz wspólnicy spółki jawnej, komandytowej lub partnerskiej.
Działalność gospodarcza i umowa o pracę
W przypadku łączenia działalności gospodarczej i umowy o pracę przedsiębiorcy mogą opłacać składki w ramach standardowego ZUS, małego ZUS oraz małego ZUS plus.
Zakres podlegania pod ubezpieczenia zależy od wysokości uzyskiwanego wynagrodzenia z umowy o pracę. Jeżeli wynagrodzenie wynosi co najmniej 3010 zł zakres ubezpieczeń wygląda następująco:
| Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| D | D | D | X | O |
D – ubezpieczenie dobrowolne
O – ubezpieczenie obowiązkowe
X – brak możliwości ubezpieczenia
Z tytułu pozarolniczej działalności gospodarczej przedsiębiorca podlega obowiązkowej składce na ubezpieczenie zdrowotne.
Przedsiębiorca może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu działalności gospodarczej, wówczas będzie objęty także ubezpieczeniem wypadkowym.
W takim przypadku osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie będzie mogła zostać objęta ubezpieczeniem chorobowym.
Jeżeli z umowy o pracę wynagrodzenie jest niższe niż 3010 zł:
| Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| O | O | O | D | O |
Działalność gospodarcza i umowa zlecenia / kontrakt menedżerski
1. Standardowy ZUS
W przypadku gdy uzyskany przychód z umowy zlecenia / kontraktu menedżerskiego wynosi co najmniej 3553,20 zł przedsiębiorca może wybrać jako tytuł do ubezpieczeń społecznych działalność gospodarczą lub umowę zlecenia. Z każdego tytułu obowiązkowo podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Jeżeli uzyskany przychód z umowy zlecenia / kontraktu menedżerskiego jest niższy niż 3553,20 zł to podlega pod ubezpieczenia:
| Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| O | O | O | D | O |
2. Mały ZUS
Jeżeli uzyskany przychód z umowy zlecenia / kontraktu menedżerskiego stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe wynosi mniej niż 3010 zł:
| Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| O | O | O | D | O |
Działalność gospodarcza i emerytura
W przypadku łączenia działalności gospodarczej z emeryturą przedsiębiorcy mogą opłacać składki w ramach standardowego ZUS, małego ZUS oraz małego ZUS plus.
Przedsiębiorca może dobrowolnie, na swój wniosek, być objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu działalności gospodarczej, wówczas będzie objęty także ubezpieczeniem wypadkowym.
W takim przypadku osoba prowadząca pozarolniczą działalność nie będzie mogła zostać objęta ubezpieczeniem chorobowym.
| Emerytalne | Rentowe | Wypadkowe | Chorobowe | Zdrowotne |
| D | D | D | X | O |
Składka na ubezpieczenie zdrowotne – zbieg tytułów do ubezpieczenia
W przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego np.:
- z tytułu stosunku pracy,
- z tytułu umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której stosuje się przepisy Kodeksu cywilnego,
- z tytułu pobierania emerytury lub renty,
- z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności gospodarczej
składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
Zwolnienie z obowiązku opłacania składki na ubezpieczenie zdrowotne
Składki na ubezpieczenie zdrowotne nie opłaca osoba, która:
- prowadzi pozarolniczą działalność i uzyskuje przychody z tego tytułu, które nie przekraczają miesięcznie wysokości 50% kwoty najniższej emerytury oraz
- pobiera emeryturę lub rentę, której miesięczna wysokość nie przekracza kwoty minimalnego wynagrodzenia.
Składka na ubezpieczenie zdrowotne nie jest opłacana od dodatkowych przychodów, jeśli osoba:
- prowadzi pozarolniczą działalność,
- pobiera emeryturę lub rentę w miesięcznej wysokości, która nie przekracza minimalnego wynagrodzenia,
- opłaca podatek dochodowy w formie karty podatkowej.
Osoba, która prowadzi działalność gospodarczą i jednocześnie pozostaje w stosunku pracy, a podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu zatrudnienia nie przekracza minimalnego wynagrodzenia za pracę, jest zwolniona z obowiązku opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia tej działalności, jeśli:
- uzyskuje dodatkowe przychody z działalności pozarolniczej w wysokości nie wyższej niż 50% minimalnego wynagrodzenia oraz
- opłaca od tych przychodów podatek dochodowy w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.
Podstawa prawna
- art. 66 ust. 1 pkt 1, art. 79, art. 81, art. 82 ustawy z 27.08.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 1285),
- art. 6 ust. 1 pkt 5, art. 8, art. 9, art. 11-12, art. 18a, art. 18c, art. 22 ustawy z 13.10.1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2021 r. poz. 423 ze zm.).
Publikacja w dniu 12.01.2022 r.